“Έφυγε” ο Μιχ. Κακογιάννης

Έφυγε από τη ζωή ο Ελληνοκύπριος σκηνοθέτης, Μιχάλης Κακογιάννης, μετά από καρδιακό επεισόδιο που υπέστη και πολυήμερη νοσηλεία του στην καρδιολογική κλινική του νοσοκομείου "Ευαγγελισμός".

Ο Μιχάλης Κακογιάννης γεννήθηκε στις 11 Ιουνίου 1921 στη Λεμεσό της Κύπρου. Αρχικά σπούδασε δικηγόρος στο Λονδίνο όμως μετά την παραγωγή προγραμμάτων για την ελληνική υπηρεσία του BBC κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου άρχισε να τον κερδίζει ο κινηματογράφος. Σε ηλικία 22 ετών και αφού είχε εργαστεί ως μεταφραστής και εκφωνητής ανέλαβε τη διεύθυνση της "Κυπριακής Ώρας".

Το 1947 ξεκίνησε την καριέρα του στο Θέατρο της Αγγλίας, ως ηθοποιός, και το 1954 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία με τίτλο "Κυριακάτικο Ξύπνημα".

Ο Ελληνοκύπριος σκηνοθέτης έκανε τη μεγάλη ετου πιτυχία το 1964 με την ταινία "Ζορμπάς" με πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν, ενώ είχε προηγηθεί η "Στέλλα" το 1955 με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη. Συνεργάστηκε σε πάρα πολλές ταινίες με την μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιό, Ειρήνη Παππά ενώ ήταν 5 φορές υποψήφιος για Όσκαρ.

Εκτός από τη σκηνοθεσία στο κινηματογράφο, σε εγχώριες αλλά και διεθνείς συμπαραγωγές ο Μιχ. Κακογιάννης σκηνοθέτησε πολλές θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακρόπολης, τον οποίο εκείνος οραματίστηκε και για την επίτευξή του οποίου ίδρυσε το σύλλογο "Οι Φίλοι της Αθήνας" εξασφαλίζοντας τις υπηρεσίες του διάσημου Γάλλου φωτιστή Πιέρ Μπιντώ.

Για την προσφορά και το έργο του ο Μιχάλης Κακογιάννης τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό. Έχει τιμηθεί με τον Ταξιάρχη του Χρυσού Φοίνικα (Ελλάδα), τον Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία), το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου Γ΄ (Κύπρος) και το Special Grand Prix of Americas (Καναδάς)

Ορισμένες από τις ταινίες του είναι: "Κυριακάτικο ξύπνημα" (1954), "Στέλλα" (1955), "Το κορίτσι με τα μαύρα" (1956), "Το τελευταίο ψέμα" (1958), Ηλέκτρα (1962), "Αλέξης Ζορμπάς" (1964), "Τρωάδες" (1971), "Αττίλας '74" (1974), "Ιφιγένεια" (1976) και "Ο Βυσσινόκηπος" (1999). 

Ο πολιτικός κόσμος για τον Μιχ. Κακογιάννη

Συλλυπητήριο μήνυμα για το θάνατο του Μιχάλη Κακογιάννη έστειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας στο οποίο αναφέρει: "Στην περίπτωση του Μιχάλη Κακογιάννη ζωή και τέχνη δεν ξεχώριζαν. Ο δημιουργός ενέπνεε, ο άνθρωπος συγκινούσε. Ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν βαθύτατα πολιτικοποιημένος και όλη του η διαδρομή  είχε έντονη κοινωνική αναφορά. Παθιασμένος και επίμονος, ανεξάντλητος, δεν δίσταζε να συγκρουστεί με κατεστημένα για να προωθήσει τις ιδέες του και το όραμά του. Αφήνει πίσω του σημαντικότατο έργο και ένα κοινωφελές ίδρυμα που θα λειτουργήσει ως θεματοφύλακας της πνευματικής του κληρονομιάς και ως κοιτίδα ανάπτυξης πολιτισμού, όπως τον έβλεπε ο Κακογιάννης: Αταξικό, χωρίς διαμεσολαβητές και ερμηνευτές, οικουμενικό και πανανθρώπινο. Στους δικούς του ανθρώπους εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια".

Σε δήλωση του ο Πρόεδρος της Βουλής, Φίλιππος Πετσάλνικος αναφέρει μεταξύ άλλων: "Ο διάσημος σκηνοθέτης ήταν ένας από τους πολύ λίγους καλλιτέχνες, που βοήθησαν τη μετεμφυλιακή Ελλάδα να ανοιχτεί στον κόσμο. Το έργο του θα μείνει ζωντανό μέσα από τις ταινίες – ορόσημο της σύγχρονης μεταπολεμικής Ελλάδας και θα αποτελεί παρακαταθήκη για τη νέα γενιά".

"Ο Μιχάλης Κακογιάννης τον οποίο σήμερα όλοι αποχαιρετούμε, αντιπροσωπεύει την πιο δημιουργική και εξωστρεφή εκδοχή του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού", αναφέρει σε δήλωση του ο υπουργός Πολιτισμού, Παύλος Γερουλάνος και προσθέτει: "Προσωπικότητα πολυσχιδής, ο Μιχάλης Κακογιάννης πλούτισε με το ταλέντο και την ιδιαίτερα ευαίσθητη ματιά του, την εγχώρια και παγκόσμια κινηματογραφική και θεατρική τέχνη. Τέχνες τις οποίες υπηρέτησε με πρωτογενές πάθος, αφοσίωση και ήθος, για μια ολόκληρη ζωή. Οι ταινίες του βραβεύθηκαν στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ του κόσμου, ενώ οι θεατρικές του παραστάσεις αποτελούν, δεκαετίες μετά, ορόσημο για κάθε θεατρόφιλο. Το έργο του έγινε το όχημα για να φτάσει ο Ελληνικός Πολιτισμός σε κάθε γωνιά της γης, ενώ ταυτόχρονα αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για Έλληνες και ξένους δημιουργούς. Το επιστέγασμα της τεράστιας προσφοράς του υπήρξε η δημιουργία του Ιδρύματος Κακογιάννη, το 2004, με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του κινηματογράφου και του θεάτρου. Ένα μεγάλο 'ευχαριστώ' για όσα μας προσέφερε και θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του”.

Ο υπεύθυνος του τομέα Πολιτισμού της ΝΔ, Αθανάσιος Δαβάκης, δήλωσε: "Ένας από τους μοναδικούς δημιουργούς της νεότερης Ελλάδας, που τίμησε και πρόβαλλε τη χώρα μας στο εξωτερικό, χωρίς καμία πολιτική ή κρατική στήριξη, ακολούθησε την ανθρώπινη μοίρα. Ο Μιχάλης Κακογιάννης δεν είναι πια κοντά μας. Στους δύσκολους, όμως, καιρούς που ζούμε, θα μας συντροφεύει, Το Κυριακάτικο Ξύπνημα, η θρυλική Στέλλα, το Κορίτσι με τα Μαύρα, το Τελευταίο Ψέμα, η Eroica, η Ηλέκτρα και η Ιφιγένεια. Θα είναι κοντά μας και ο μεγάλος Αλέξης Ζορμπάς, που η χαρισματική σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη, μετουσίωσε τη γραφή του Νίκου Καζαντζάκη, σε ένα έργο που κέρδισε τρία Όσκαρ, κάνοντας την Ελλάδα κέντρο του παγκόσμιου τουρισμού, αλλά και πρόταση τρόπου ζωής. Θα τον θυμόμαστε μέσα από τα έργα του, τον ασυμβίβαστο χαρακτήρα του και τη μοναδική αίσθηση της ελληνικότητας που τον διέκρινε".

Την θλίψη του για τον θάνατο του Μιχ. Κακογιάννη εξέφρασε και το ΚΚΕ: "Το έργο του Κακογιάννη είναι άρρηκτα δεμένο με τη ζωή, μέσα από ένα βαθύ κοινωνικό ρεαλισμό, αντλώντας τα θέματά του από τη λαϊκή θεματολογία. Ο Μιχάλης Κακογιάνννης υπήρξε πρωτοπόρος του μεταπολεμικού ελληνικού κινηματογράφου και σκηνοθέτης διεθνών επιτυχιών. Ο πατέρας της 'Στέλλας' και του 'Ζορμπά', αρνήθηκε το Χόλιγουντ για τον κινηματογράφο και το θέατρο της ποιότητας, με ένα πλούσιο καλλιτεχνικό έργο στην Αμερική και την Ευρώπη, που περιλαμβάνει κλασικό ρεπερτόριο, όπερα, αλλά και τραγωδίες. Κορυφαία στιγμή της καριέρας του υπήρξε το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ 'Αττίλας 1974'. Για την προσφορά και το έργο του τιμήθηκε  με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό". 

Ο εκπρόσωπος του ΛΑ.Ο.Σ, κ. Κώστας Αϊβαλιώτης έκανε την ακόλουθη δήλωση: "Από τις μεγαλύτερες μορφές του ελληνικού αλλά και του παγκόσμιου κινηματογράφου, ο Μιχάλης Κακογιάννης έβαλε 'τίτλους τέλους' στη ζωή του. Υπήρξε από τους στυλοβάτες του πολιτισμού της νεότερης Ελλάδας, ανά την υφήλιο δόξασε τη χώρα του και τίμησε τον ελληνισμό. Η σκηνή με τη Μελίνα Μερκούρη και το Γιώργο Φούντα στην ταινία 'Στέλλα' είναι από τις πλέον κλασικές του παγκόσμιου κινηματογράφου".

Ο πρόεδρος της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας δήλωσε: "Ο πολυτάλαντος εργάτης του πολιτισμού, ο άνθρωπος που με το έργο του καταξίωσε την Ελλάδα σε διεθνές επίπεδο, έφυγε από τη ζωή. Ο έξοχος σκηνοθέτης του κινηματογράφου, του θεάτρου και της όπερας, ο δημιουργικός συγγραφέας, ο άνθρωπος που φώτισε όχι μόνο το πιο λαμπρό μνημείο της αρχαιότητας, την Ακρόπολη, αλλά και την ίδια μας τη ζωή, αποχώρησε αφήνοντας ένα μεγάλο αποτύπωμα στην τέχνη αλλά κι ένα μεγάλο κενό".

Σε δήλωση του ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς, Φώτης Κουβέλης, ανέφερε: "Η Ελλάδα, η Κύπρος, το θέατρο, ο κινηματογράφος, τα γράμματα όλοι πενθούν σήμερα. Ο Μιχάλης Κακογιάννης έφυγε από κοντά μας, αφού διέτρεξε ως δημιουργός μια πορεία γεμάτη από πολιτιστική προσφορά. Σπουδαίος πολίτης, βαθιά προοδευτικός και δημοκρατικός άνθρωπος, μας αφήνει το τεράστιο έργο του ως συνεχή πνευματική περιουσία για να τροφοδοτεί με αξίες τις άνυδρες εποχές που περνάμε".

"Ο Μιχάλης Κακογιάννης φεύγει δικαιωμένος παγκόσμια και αγαπητός σ' όλους τους Έλληνες. Ο Ελληνισμός αποχαιρετά τον Μιχάλη Κακογιάννη έχοντας στα χείλη του ένα μεγάλο ευχαριστώ για όσα μας προσέφερε. Θα ήθελα να εκφράσω τα πλέον θερμά συλληπητήριά μου στην οικογένεια και τους οικείους του και την παρηγοριά της βεβαιότητας που όλοι έχουμε ότι θα παραμείνει, ουσιαστικά, αθάντος", τόνιζει σε δήλωσή της η πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας, Ντόρα Μπακογιάννη.