Δραστικές αποφάσεις ως απάντηση στην κρίση έλαβαν τελικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες στις Βρυξέλλες, μετά τη σκληρή στάση που κράτησαν Ιταλία και Ισπανία, απειλώντας με βέτο. Η Γερμανία αναγκάστηκε να υποχωρήσει από τις αδιάλλακτες θέσεις της, μπροστά στο φόβο κατάρρευσης της Ευρωζώνης.
Χρειάστηκε να συνεδριάσουν σε επίπεδο κορυφής 18 φορές από το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνης, μέχρι οι Ευρωπαίοι ηγέτες να λάβουν τελικά τα ξημερώματα της Παρασκευής δραστικές αποφάσεις για τη θωράκιση του ευρώ.
Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι οι αγορές αιφνιδιάστηκαν θετικά, καθώς προέβλεπαν αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα από νωρίς το πρωί της Παρασκευής να υποχωρούν τα επιτόκια Ισπανίας και Ιταλίας και να ενισχύεται το ευρώ.
To παζάρι στις Βρυξέλλες διήρκεσε επί 14 και πλέον ώρες, με την Ισπανία και την Ιταλία να πιέζουν την απομονωμένη ουσιαστικά Άγκελα Μέρκελ και να αρνούνται να επικυρώσουν το αναπτυξιακό πακέτο των 120 δισ. που είχε αναγάγει σε σημαία του ο Φρανσουά Ολάντ αν δεν υπάρξει άμεση δράση για να ηρεμήσουν οι αγορές και να μειωθεί το κόστος δανεισμού τους.
Μάριο Μόντι και Μαριάνο Ραχόι χρησιμοποίησαν το ειδικό βάρος των χωρών τους ως τρίτης και τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης -με τη σαφή στήριξη του νέου Γάλλου προέδρου όπως δήλωσε ο ίδιος ο Ολάντ- και τελικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν επί της αρχής σε τεσσερα πράγματα:
Στην απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών από τους μηχανισμούς διάσωσης
Στη δημιουργία εποπτικής αρχής τραπεζών
Στην αγορά κρατικών ομολόγων από τους ευρωμηχανισμούς και
Στην υπογραφή Συμφώνου για την Ανάπτυξη και την απασχόληση που θα προικίσουν με το 1% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της Ευρωζώνης.
Στην ουσία, οι ηγέτες συμφώνησαν να σπάσουν το φαύλο κύκλο της σχέσης κράτους-τραπεζών επιτρέποντας στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να αντλούν κεφάλαια από τους μηχανισμούς χωρίς να επιβαρύνεται να επιβαρύνεται το χρέος των χωρών και άρα ο φορολογούμενος πολίτης.
Η απόφαση αυτή αφορά πρωτίστως την Ισπανία, που χρειάζεται περίπου 60 δισ. για τις τράπεζές της, και φυσικά και την Ιταλία.
Οι χώρες που θα ζητήσουν τη συνδρομή των μηχανισμών στήριξης για τη μείωση του κόστους δανεισμού τους θα υπογράφουν ένα είδος μνημονίου που θα αναφέρει τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις τους και θα ορίζει χρονοδιάγραμμα τήρησης. Δεν θα τεθούν, όμως, υπό την επιτήρηση της τρόικας, όπως επισήμανε ο Ιταλός πρωθυπουργός.
Ο Μάριο Μόντι ανέφερε σχετικά: "Θα υπάρξει τεχνικά ένα μνημόνιο. Η ΕΚΤ θα λειτουργήσει ως αντιπρόσωπος του μηχανισμού στην εκτέλεση των λειτουργιών της αγοράς… Δεν θα υπάρχει τρόικα στις διαδικασίες, δηλαδή Κομισιόν-ΕΚΤ-ΔΝΤ. Δεν θα είναι η τρόικα στις προβλεπόμενες διαδικασίες για τον ESM και τον ΕFSF".
Παρουσιάζοντας τη συμφωνία, την οποία χαρακτήρισαν σταθμό για την Ευρώπη, οι Χέρμαν Βαν Ρομπάι και Ζοζέ Μπαρόζο υπογράμμισαν ότι αυτή δεν θα αφορά τις χώρες που βρίσκονται ήδη σε πρόγραμμα στήριξης, προσθέτοντας ότι οι λεπτομέρειες θα παρουσιαστούν στις 9 Ιουλίου.
Η Ελλάδα πάντως -όπως διεφάνη και από τις δηλώσεις του ΠτΔ Κάρολου Παπούλια- εκτιμά και ελπίζει ότι εκτελώντας πιστά το πρόγραμμα και τις συμφωνίες με τους εταίρους, θα μπορέσει να κάνει χρήση της δυνατότητας να αφαιρέσει στο μέλλον από το δημόσιο χρέος τα ποσά της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, που ανέρχονται σε 50 δισ. Η ελπίδα αυτή απορρέει από τη φράση "ανάλογες περιπτώσεις θα εξεταστούν" που περιλαμβάνεται στο κείμενο των συμπερασμάτων.
Ανοιχτό άφησε ένα τέτοιο παράθυρο και ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, μιλώντας στη διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΜΠΕ.
Η απόφαση δίνει μεγάλες ελπίδες στην Ιρλανδία, που έχει δεχτεί ευρωπαϊκή βοήθεια για τις τράπεζές της υπογράφοντας ένα βαρύ μνημόνιο, καθώς στο κείμενο των συμπερασμάτων γίνεται λόγος για καλές επιδόσεις της χώρας.
Η Γερμανίδα καγκελάριος που προσήλθε μετά από χρόνια σε Σύνοδο Κορυφής χωρίς τον συνήθη σύμμαχό της, τον πρώην Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, μίλησε για έναν "καλό συμβιβασμό" και προσπάθησε να κρατήσει τα προσχήματα, τονίζοντας ότι οι όροι προσφυγής θα είναι σκληροί.
Στην ουσία, στην τελευταία αυτή σύνοδο δημιουργήθηκε μετά από πολύ καιρό ένα συμπαγές μέτωπο κατά της λιτότητας την οποία επί χρόνια επιχειρούσε να επιβάλει ο άξονας Μέρκελ-Σαρκοζί. Ο Φρανσουά Ολάντ, πάντως, κράτησε χαμηλά τους τόνους μιλώντας επίσης για "συμβιβασμό".
Σημειώνεται ότι η "δύναμη πυρός" των ταμείων στήριξης ανέρχεται σε 500 δισ. ευρώ την ώρα που το χρέος της Ιταλίας και της Ισπανίας αθροιστικά ξεπερνά, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg, τα 2,4 τρισ. ευρώ.
Συμφωνία επιτεύχθηκε και για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που θα στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: Τραπεζική, δημοσιονομική, οικονομική και πολιτική ένωση. Ο οδικός χάρτης του μακρόπνοου σχεδίου θα παρουσιαστεί τον Οκτώβριο.
