Συμφωνία για την προώθηση του Συμφώνου Ανάπτυξης των 120 δισ. ευρώ με μέτρα άμεσης υλοποίησης ανακοίνωσε ο Χέρμαν βαν Ρομπάι. Πληροφορίες, ωστόσο, αναφέρουν ότι Ιταλία και Ισπανία ασκούν πολύ μεγάλη πίεση και απαιτούν ριζικές αποφάσεις για να θωρακιστούν οι οικονομίες τους έναντι των αγορών. Φέρονται, μάλιστα, έτοιμες να μλποκάρουν το Σύμφωνο.
Ολοκληρώθηκαν οι πρώτες εργασίες της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες, με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι να δηλώνει ότι έγινε μια "καλή συζήτηση" σχετικά με τα θέματα της οικονομικής σταθερότητας, της ανάπτυξης και των θέσεων εργασίας, στη βάση της προώθησης του Συμφώνου Ανάπτυξης των 120 δισ. ευρώ με μέτρα άμεσης υλοποίησης.
Ο κ. Ρομπάι δήλωσε ότι αποφασίστηκε η κεφαλαιακή ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κατά 10 δισ. ευρώ, αυξάνοντας τη συνολική δανειοδοτική της ικανότητα στα 60 δισ. ευρώ, σημειώνοντας ότι τα χρήματα αυτά θα κατευθυνθούν σε όλη την Ευρώπη με έμφαση στις πιο ευάλωτες χώρες ώστε να βοηθηθούν να εξέλθουν από την κρίση.
Παράλληλα, δήλωσε ότι αποφασίστηκε να εφαρμοστούν τα λεγόμενα ομόλογα έργων (project bonds) -σε πιλοτικό επίπεδο μέσα στο καλοκαίρι- για χρηματοδότηση με 5 δισ. ευρώ επενδύσεων στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των ψηφιακών τεχνολογιών.
Πληροφορίες, ωστόσο, αναφέρουν ότι Ιταλία και Ισπανία ασκούν πολύ μεγάλη πίεση και απαιτούν ριζικές αποφάσεις, λέγοντας ότι το πακέτο των 120 δισ. δεν αρκεί καθώς θα αποδώσει μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, ενώ η ανάγκη είναι να υπάρξει άμεση δράση προκειμένου να θωρακιστούν οι οικονομίες τους απέναντι στις αγορές και να μειωθούν τα επιτόκια. Φέρονται, μάλιστα, έτοιμες να μην συναινέσουν για την προώθηση του Συμφώνου Ανάπτυξης μέχρι να υπάρξει συμφωνία για στήριξη των ομολόγων τους από τον ευρωμηχανισμό.
Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο, ερωτηθείς εάν συζητήθηκαν θέματα συστάσεων για επιμέρους χώρες, σημείωσε ότι συζητήθηκαν σε πνεύμα συνεργασίας πολιτικά ευαίσθητα ζητήματα.
Το μήνυμα πως η ελληνική κυβέρνηση θα σεβαστεί τις υποχρεώσεις της, αλλά ζητάει βοήθεια και κατανόηση από τους Ευρωπαίους εταίρους της ώστε να μειωθούν ύφεση και ανεργία μεταφέρει στις Βρυξέλλες ο Κάρολος Παπούλιας. Στην παρέμβασή του στη σύνοδο, ο ΠτΔ ζήτησε τόνισε ότι οι πόροι που διατίθενται για την ανάπτυξη πρέπει να είναι επαρκείς και μίλησε για την ανάγκη δίκαιης κατανομή των κοινοτικών κονδυλίων, επισημαίνοντας ειδικά για την Ελλάδα ότι η εκτίμηση που θα γίνει θα πρέπει να βασίζεται στα πιο πρόσφατα στοιχεία που απεικονίζουν την πραγματική κατάσταση της παρατεταμένης ύφεσης.
Οι συζητήσεις συνεχίζονταν μέχρι αργά τη νύχτα στο πλαίσιο του δείπνου των ηγετών, ενώ νέος γύρος διαβουλεύσεων θα υπάρξει το πρωί της Παρασκευής, πιθανότητα σε επίπεδο των "17" της Ευρωζώνης.
Σε δύο στρατόπεδα
Η σύνοδος διεξάγεται με ένα βαθύ χάσμα να χωρίζει τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε δύο στρατόπεδα. Από τη μία, η Γερμανία και ορισμένες από τις χώρες του βορρά θέτουν ένα πλαίσιο σκληρών όρων για μετάβαση σε δημοσιονομική ένωση, όπου θα προβλέπεται εποπτεία στους κρατικούς προϋπολογισμούς και στο ενοποιημένο τραπεζικό σύστημα. Στον αντίποδα, διευρύνεται το μέτωπο της Γαλλίας του Ολάντ και των χωρών του νότου, που εκπέμπουν σήματα κινδύνου και ζητούν τη μελλοντική έκδοση ευρωομολόγων, προκειμένου να αποδεχθούν τους κανόνες που προωθεί η Μέρκελ.
Το χθεσινοβραδινό ραντεβού Ολάντ-Μέρκελ στο Παρίσι δεν στάθηκε αρκετό για να λυθούν οι διαφορές. Ισπανία και Κύπρος μπαίνουν σε καθεστώς μνημονίων και ο Μάριο Μοντι προειδοποιεί για τον κίνδυνο να στρέψουν την πλάτη τους οι Ιταλοί στο ευρώ, λόγω της πίεσης που υφίστανται χωρίς να βλέπουν αποτελέσματα.
Σύμφωνα με την ανταπόκριση του Παντελή Βαλασόπουλου από το Βερολίνο, ανώτατοι κυβερνητικοί παράγοντες τόνιζαν ότι πρέπει να χαμηλώσουν οι προσδοκίες σχετικά με τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής, καθώς τέτοιου είδους προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται σε μία ημέρα. Όπως έγινε σαφές, η Γερμανία δεν δέχεται αμοιβαιοποίηση χρεών χωρίς προηγούμενως να έχει αυξηθεί το κεντρικό επίπεδο ελέγχου επί των κρατικών προϋπολογισμών, ενώ τονίστηκε ότι δεν φταίει το Βερολίνο για την εξάπλωση της κρίσης, αλλά οι χώρες που δεν τηρούν τους κανόνες και δεν εφαρμόζουν τις συμφωνίες.
Αναφορικά με την Ιταλία και την Ισπανία, οι ίδιοι κυβερνητικοί παράγοντες σημείωναν ότι υπάρχουν μηχανισμοί στήριξης και είναι έτοιμοι να χρησιμοποιηθούν και καλούσαν να μην "σπέρνεται" πανικός για τα επιτόκια δανεισμού, ενώ για την Ελλάδα τονίστηκε ότι εάν δεν υπάρξει έκθεση της τρόικας δεν μπορούν να γίνουν συζητήσεις και έκτακτη σύνοδος για το θέμα.
Δήλωσαν προσερχόμενοι
Η διάσταση απόψεων των Ευρωπαίων ηγετών ήταν ξεκάθαρη από τη στιγμή της άφιξής τους στις Βρυξέλλες, με την Άγκελα Μέρκελ να φαίνεται απομονωμένη, αλλά και άκαμπτη στις θέσεις της. Η καγκελάριος μίλησε για την ανάπτυξη, υπό αυστηρές όμως προϋποθεσεις. "Έχουμε -είπε- επεξεργαστεί ένα καλό πρόγραμμα ειδικά όσον αφορά στις επενδύσεις στο μέλλον, πρωτίστως, όμως, αναφορικά με περισσότερες ευκαιρίες για απασχόληση και ειδικά για τους νέους ανθρώπους. Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να συμφωνήσουμε σήμερα επ' αυτού του πακέτου και να μπορέσουμε έτσι να στείλουμε ένα σημαντικό μήνυμα συμπληρωματικά με το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, ότι χρειαζόμαστε απ' τη μία πλευρά συμπαγή δημοσιονομικά κι απ' την άλλη -ως δεύτερη όψη του αυτού νομίσματος- και ανάπτυξη και απασχόληση".
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ εξέφρασε την ελπίδα οι ηγέτες να μην μείνουν στα λόγια και πρόσθεσε ότι πρέπει να υπάρξει ένα ποσό για την ανάπτυξη λέγοντας: "Επιθυμώ να υπάρξει ένα πακέτο για την ανάπτυξη, με ένα ποσό που θα δοθεί όχι μόνο για να να εμφανιστεί, αλλά και για να μεταφραστεί σε κάτι άλλο. 1% του ΑΕΠ της ΕΕ, δηλαδή 130 δισ. ευρώ, που θα πρέπει να δαπανηθούν τάχιστα, αλλά σε δαπάνες που θα είναι χρήσιμες στις οικονομίες, σε επενδύσεις και σε όσα θα επιτρέψουν να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να προετοιμάσουμε το μέλλον. Πιστεύω ότι η σύνοδος θα έχει αποβεί χρήσιμη, δεδομένου ότι θα κάνει αποδεχτό το πακέτο για την ανάπτυξη".
Ο Ιταλος πρωθυπουργός Μάριο Μόντι απειλεί ότι δεν θα στηρίξει τον φόρο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών αν η Ευρωζώνη δεν βοηθήσει τη Ρώμη και προειδοποίησε ότι η υπομονή των Ιταλών εξαντλείται. "Ο λαός έχει αποθαρρυνθεί και πολιτικές δυνάμεις που λένε 'αφήστε την ευρωπαϊκή ενοποίηση, αφήστε το ευρώ, αφήστε τη μία ή την άλλη μεγάλη χώρα να πάει στο διάολο' μπορεί να επικρατήσουν, κάτι που θα είναι καταστροφικό τόσο για τις ίδιες τις χώρες όσο και για το σύνολο της ΕΕ" τόνισε ο Μόντι.
Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι, προειδοποιώντας ότι η Ισπανία είναι ένα βήμα πριν τον αποκλεισμό από τις αγορές. Μίλησε για το υψηλό κόστος δανεισμού που αντιμετωπίζει η χώρα του, τονίζοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνυπολογίσει αυτό το γεγονός και να λάβει τις αποφάσεις που είναι αναγκαίες.
Σταθερός στη θέση του ότι θα αποσύρει το αίτημα βοήθειας της Κύπρου από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς σε περίπτωση που εξασφαλίσει διμερή δάνεια από Ρωσία και Κίνα εμφανίστηκε ο πρόεδρος της Κύπρου Δημήτρης Χριστόφιας, λέγοντας πως δεν κάτι τέτοιο δεν είναι παράτυπο.
"Πρέπει να συζητήσουμε για την ανάπτυξη, πρέπει να συζητήσουμε για τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα στις αγορές" επισήμανε. "Δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε μια Ευρώπη βασισμένη σε αμοιβαία υπευθυνότητα ή νέες δομές απλώς για να έχουμε νέους χρηματοδότες για τον… υπάρχοντα λογαριασμό. Από τις νέες δομές πρέπει να ωφελούνται όλοι" σημείωσε ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Γίρκι Κατάινεν, διατυπώνοντας την αντίθεσή του στα ευρωομόλογα.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, εξέφρασε την εκτίμηση ότι θα σημειωθεί κάποια πρόοδος στη σύνοδο σε ό,τι αφορά την ενίσχυση του σχεδιασμού για την ανάπτυξη και δήλωσε ότι γνωρίζει πως υπάρχει δυσαρέσκεια στον κόσμο για το γεγονός ότι τέτοιες σύνοδοι γίνονται και δεν λαμβάνονται επαρκείς αποφάσεις. "Είναι δύσκολες αποφάσεις για τις χώρες της Ευρωζώνης και θα τους ενθαρρύνουμε να προχωρήσουν" σημείωσε.
Ο Σουηδός πρωθυπουργός, Φρέντρικ Ράινφελντ, δήλωσε ότι η οικονομική κρίση σοβεί ακόμη σε ένα μέρος της Ευρώπης και επιπρόσθετα έχει εξελιχθεί σε μια κρίση χρέους με ανεξέλεγκτα δημόσια οικονομικά και διατύπωσε τη θέση πως με μια συζήτηση στο πλαίσιο μιας συνόδου δεν μπορούν να επιλυθούν τέτοιου είδους βασικά προβλήματα, καθώς χρειάζεται να γίνουν μεταρρυθμίσεις, υπάρχει όμως η υποστήριξη των ευρωπαϊκών μηχανισμών.
Από την πλευρά του ο Βέλγος πρωθυπουργός Έλιο Ντι Ρούπο τόνισε: "Υπάρχουν επίσης μέτρα πολύ σημαντικά που πρέπει να πάρουμε. Υπάρχουν χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, τώρα η Κύπρος, η Πορτογαλία που αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλες δυσκολίες και αν δεν τις βοηθήσουμε θα έχουμε ένα φαινόμενο ντόμινο για όλη την Ευρώπη. Πάμε βήμα-βήμα. Χρειάζονται βοήθεια οι χώρες που έχουν προβλήματα ώστε να τα ξεπεράσουν. Η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ελλάδα χρειάζονται μία άμεση στήριξη, αλλά το σύμφωνο για την ανάπτυξη θα χρησιμοποιηθεί από όλες της χώρες της Ευρώπης, ξεκινώντας από τις 17 χώρες που μοιραζόμαστε το ευρώ".
Την εικόνα για τη διάταξη των συμμαχιών, πάντως, ανατρέπει μια δήλωση του Αυστριακού καγκελάριου Βέρνερ Φάινμαν, ο οποίος μίλησε στο κρατικό ραδιόφωνο της χώρας του για την ανάγκη λήψης δραστικών μέτρων για να αποτραπεί η διάλυση της Ευρωζώνης. Ο ίδιος κάλεσε την ΕΕ να φροντίσει ώστε στα επόμενα βήματά της να διατεθούν αρκετά μέσα, για να παρέμβει και να προστατεύσει χώρες από μια διάλυση της Ευρωζώνης. Συγχρόνως, υπεραμύνθηκε της έκδοσης ευρωομολόγων, σημειώνοντας πως μπορεί να χρειαστεί χρόνος μέχρι την εισαγωγή τους, ωστόσο αυτά είναι απαραίτητα "εάν θέλουμε να έχουμε σταθερότητα".
Τοποθετήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων
Το χάσμα απόψεων των Ευρωπαίων ηγετών επιχείρησαν να γεφυρώσουν πριν τη σύνοδο με δηλώσεις τους οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι οποίοι υπογράμμισαν την ανάγκη να επιτευχθεί στην παρούσα σύνοδο κορυφής μία συμφωνία για την ανάπτυξη.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι μίλησε για μια σύνοδο στην οποία οι ηγέτες υιοθετήσουν "σημαντικά μέτρα για την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας". Ο λαός στις χώρες μας είναι προβληματισμένος για το παρόν και ανήσυχος για το μέλλον. Περιμένουν από εμάς να δώσουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα για την πορεία που έχουμε μπροστά μας, τι θέλουμε να πετύχουμε και πώς θα το καταφέρουμε" σημείωσε.
Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ επισήμανε ότι είναι απαραίτητο το θέμα της ανάπτυξης να τεθεί επί τάπητος.
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Όλι Ρεν υπογράμμισε πως η παρούσα σύνοδος είναι πολύ σημαντική προκειμένου να τεθεί μια ισχυρεί αναπτυξιακή ατζέντα για την Ευρώπη, κάτι που -όπως είπε- είναι απαραίτητο.
Στο θέμα των ευρωομολόγων αναφέρθηκε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος δήλωσε πως "τα ευρωομόλογα είναι ένα θέμα που δεν το συζητούμε πια, αφού χρειάζεται ομοφωνία κι η κ. Μέρκελ έχει εξαρτήσει τη ζωή τους απ' αυτό, είναι δικό της θέμα".
