Οι μετρήσεις της επιστημονικής ομάδας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» για τη δυσοσμία και τη ρύπανση στη Δραπετσώνα και στο Κερατσίνι «δείχνουν» τις εγκαταστάσεις της Oil One ως πιθανή πηγή
Οι γονείς και κυρίως οι παππούδες και οι γιαγιάδες των μαθητών και των μαθητριών στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Δραπετσώνας, που βρίσκεται στη συμβολή της Γεωργίου Αφαρά με την Ελευθερίου Βενιζέλου, μπορεί να αγνοούν τη μεθυλο-μερκαπτάνη, αλλά είναι σίγουρο ότι μπορούν να αναγνωρίσουν τη μυρωδιά της στον αέρα που αναπνέουν.
«Μυρωδιά σαν σάπιο λάχανο» όπως αναφέρουν οι ερευνητές του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος».
Τα στοιχεία για το «πάρτι των ρύπων»
Η μεθυλο-μερκαπτάνη ανήκει στην οικογένεια των μερκαπτανών που είναι «συστατικά του φυσικού αερίου και έχουν ισχυρή, δυσάρεστη οσμή». Το ίδιο και η sec-butyl mercaptan, η οποία, όπως αναφέρεται στη σελίδα 25 ενός πρόσφατου ντοκουμέντου των ερευνητών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» για λογαριασμό της Περιφέρειας Αττικής – του Παραδοτέου Π.3 του έργου «Παρακολούθηση ποιότητας ατμόσφαιρας με εκπόνηση εξειδικευμένων χημικών αναλύσεων και χρήση υπολογιστικών εργαλείων προσομοίωσης διασποράς ρύπων και συνεισφοράς πηγών ρύπανσης στην ευρύτερη περιοχή των Δήμων Δραπετσώνας – Κερατσινίου και Ελευσίνας» -, «εμφάνισε τις υψηλότερες τιμές τις οσμηρές ημέρες».
Και οι οσμηρές ημέρες – αλήθεια, τι κομψή έκφραση – είναι μια συνήθης πραγματικότητα για τις περιοχές της Δραπετσώνας και του Κερατσινίου. Εκεί όπου έγιναν οι μετρήσεις της επιστημονικής ερευνητικής ομάδας του «Δημόκριτου» (σε πέντε σημεία του Δήμου Δραπετσώνας – Κερατσινίου, μεταξύ των οποίων και το 2ο Δημοτικό Σχολείο Δραπετσώνας, το χρονικό διάστημα από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο του 2019) και διαπιστώθηκε το… πάρτι που έχει στηθεί με τους ρύπους.
Το γράφημα δείχνει ότι δίπλα από τις εγκαταστάσεις της Oil One η μόλυνση είναι καθημερινή. Αλλά και σε μικρή απόσταση από εκεί, στους σταθμούς μέτρησης καταγραφόταν πολύ συχνά η δυσοσμία
Οι ερευνητές γνωρίζουν και τις μετρήσεις αλλά και το τι σημαίνουν όλα αυτά τα ευρήματά τους σε σχέση με τις επιδράσεις στο περιβάλλον και στην υγεία και ασφάλεια των κατοίκων.
Αναφέρουν χαρακτηριστικά: «Οι μερκαπτάνες είναι συστατικά του φυσικού αερίου και έχουν ισχυρή, δυσάρεστη οσμή. Το ακατέργαστο πετρέλαιο περιέχει μερκαπτάνες, όπως μεθυλο-μερκαπτάνη (CH3SH), αιθυλο-μερκαπτάνη (CH3CH2SH) και προπυλο-μερκαπτάνη (CH3CH2CH2SH).
Η sec-butyl mercaptan, η οποία εμφάνισε τις υψηλότερες τιμές τις οσμηρές ημέρες, είναι μια άχρωμη ένωση με έντονη και βαριά οσμή. Είναι διαλυτή στο νερό και χρησιμοποιείται ως πρόσθετο στο φυσικό αέριο προκειμένου να του δώσει έντονη οσμή ώστε να είναι ανιχνεύσιμο σε περίπτωση διαρροής, μια και το ίδιο είναι άοσμο. Μελέτες έχουν συνδέσει την οσμή στην ατμόσφαιρα με την ένωση αυτή.
Ο γενικός πληθυσμός μπορεί να εκτεθεί στη sec-butyl mercaptan μέσω της εισπνοής αέρα στο περιβάλλον κοντά σε διυλιστήρια φυσικού αερίου και σε εργασίες που οφείλονται στη χρήση της ως πρόσθετο φυσικού αερίου».
Η διαπίστωση αυτή έχει την αξία της. Στις σελίδες 24 και 25 των αποτελεσμάτων της ίδιας εργασίας αναφέρονται τα εξής: «Είναι εμφανής η αύξηση των οσμηρών θειούχων ενώσεων (μερκαπτάνες, θειοφαίνια και σουλφίδια) καθώς και των αρωματικών πτητικών οργανικών ενώσεων τις ημέρες εμφάνισης των οσμών.
Πιο συγκεκριμένα, από το σύνολο των θειούχων ενώσεων, οι συγκεντρώσεις των ενώσεων Carbonyl sulfide, Methyl mercaptan, Dimethyl sulfide, 1-Propanethiol, sec-butylmercaptan, n-Butylmercaptan, Dimethyldisulfide, 2-methyl-thiophene, Diethyl disulfide, Diphenyl-sulfide βρέθηκαν αυξημένες κατά τη διάρκεια των οσμηρών ημερών σε σχέση με τις αντίστοιχες που προέκυψαν τις μη οσμηρές ημέρες. Ιδιαίτερα για τις ενώσεις 2-methyl-thiophene (ημέρες με οσμή: 0.0347, ημέρες χωρίς οσμή: 0.0134μg/m3, P=0.015) και sec-butylmercaptan (ημέρες με οσμή: 0.7754, ημέρες χωρίς οσμή: 0.4582 μg/m3, P=0.033) οι διαφορές προέκυψαν στατιστικά σημαντικές σε επίπεδο σημαντικότητας 0.05, ενώ για την ένωση Methylmercaptan η διαφορά προέκυψε σημαντική σε επίπεδο σημαντικότητας 0.1 (ημέρες με οσμή: 0.0126, ημέρες χωρίς οσμή: 0.0087μg/m3, P=0.076).
Οσον αφορά τις αρωματικές πτητικές οργανικές ενώσεις, οι συγκεντρώσεις όσων μετρήθηκαν βρέθηκαν αυξημένες κατά τη διάρκεια των οσμηρών ημερών σε σχέση με τις αντίστοιχες που προέκυψαν τις μη οσμηρές ημέρες. Ιδιαίτερα για τα ξυλόλια (ημέρες με οσμή: 32.1 μg/m3, ημέρες χωρίς οσμή: 16.7 μg/m3, P=0.076), το ισοπροπυλοβενζόλιο (ημέρες με οσμή: 0.41 μg/m3, ημέρες χωρίς οσμή: 0.30 μg/m3, P=0.009) και το στυρένιο (ημέρες με οσμή: 0.22 μg/m3, ημέρες χωρίς οσμή: 0.145 μg/m3, P=0.044), η διαφοροποίηση βρέθηκε και στατιστικά σημαντική (t-test)».
Υψηλές συγκεντρώσεις βενζολίου
Η έκθεση καταγράφει και υψηλές συγκεντρώσεις βενζολίου, μιας καρκινογόνας ένωσης. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές του «Δημόκριτου», «πραγματοποιήθηκε ενδεικτικά μια σύγκριση των ημερήσιων συγκεντρώσεων κατά τη διάρκεια της δειγματοληπτικής περιόδου με την ετήσια οριακή τιμή, από την οποία προέκυψαν υψηλότερες τιμές σε σχέση με την οριακή συγκέντρωση (ΦΕΚ 488/2011: 5 μg/m3) για 15 ημέρες στο σημείο ΔΚ1, 6 ημέρες στο ΔΚ2, 4 ημέρες στο ΔΚ3, 30 ημέρες στο σημείο ΔΚ4 και 15 ημέρες στο σημείο ΔΚ5».
«Πιθανή κοινή προέλευση»
Μετρήσεις επί μετρήσεων και πληθώρα τεχνικών όρων και κάπου εκεί ανάμεσα σε νούμερα και σχήματα υπάρχει μια προκλητική, ερεθιστική έκφραση: Το γεγονός ότι «ακολουθούν την αυξητική τάση των οσμηρών ενώσεων τις ημέρες που παρατηρούνται έντονες δυσοσμίες υποδηλώνει πιθανή κοινή προέλευση αυτών».
Με άλλα λόγια, οι μετρήσεις υπάρχουν και είναι εδώ «κραυγάζοντας» ότι το «δεν μπορώ να αναπνεύσω» των πολιτών στη Δραπετσώνα και στο Κερατσίνι δεν έχει να κάνει με σειρά του Netflix στον Τρίτο Κόσμο, αλλά με τη δύσκολη καθημερινή πραγματικότητα στις γειτονιές του Πειραιά. Την ίδια ώρα που η επισήμανση για «πιθανή κοινή προέλευση» των ρύπων στην ατμόσφαιρα θα έπρεπε να έχει κινητοποιήσει κάθε δυνατό μηχανισμό ελέγχου που διαθέτει η συντεταγμένη πολιτεία.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν αμφισβητείται όσοι επιθεωρητές (από την Επιθεώρηση Περιβάλλοντος Νοτίου Ελλάδος) και αν κατέβουν με ή χωρίς όργανα μέτρησης στους δρόμους της Δραπετσώνας και του Κερατσινίου. Και ας μην ξεχνάμε ότι οι επιπτώσεις από την υφιστάμενη ατμοσφαιρική ρύπανση δρουν σωρευτικά. Η ζημιά που γίνεται σήμερα από την εισπνοή των ρύπων μπορεί να φανεί στον ανθρώπινο οργανισμό ύστερα από 5 και 10 χρόνια, ανάλογα και με τη συνολική κατάσταση της υγείας του. Αυτό που σήμερα ξεκινά ως απλή δυσκολία στην αναπνοή – συνηθισμένο φαινόμενο σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας – μπορεί να οδηγήσει τα επόμενα χρόνια σε πνευμονοπάθειες αλλά και σε καρκίνους.
Οι μετρήσεις του «Δημόκριτου» δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού της πολιτικής ηγεσίας, η οποία πρέπει και να επιλέξει με αναμετρηθεί με τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντά της, καθώς για το ποια είναι η «πιθανή κοινή προέλευση» των ρύπων (δηλαδή μια ρυπαίνουσα βιομηχανική μονάδα) δεν μπορούν να υπάρχουν πολλές αμφιβολίες. Οι μετρήσεις των επιστημόνων του «Δημόκριτου» για τέσσερα από τα πέντε σημεία δειγματοληψίας δείχνουν ότι οι ημέρες υψηλών καταγραφών συμπίπτουν με ανέμους με διεύθυνση από τις εγκαταστάσεις της Oil One (εταιρείας συμφερόντων του Δ. Μελισσανίδη) προς τα σημεία δειγματοληψίας.
