Στην εκπομπή Κοινωνία Ώρα MEGA μίλησαν οι κ.κ. Δημήτρης Καιρίδης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Παντείου Πανεπιστημίου και βουλευτής της ΝΔ, Γιώργος Κατρούγκαλος, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός, και Ευάγγελος Βενέτης, ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής, αναφορικά με το θέμα της Αγίας Σοφίας και τις αυξανόμενης έντασης προκλητικές κινήσεις του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Η κίνηση Ερντογάν με την Αγία Σοφία αποτελεί κυρίως ένα μέρος ευρύτερης στρατηγικής που ξεδιπλώνεται το τελευταίο διάστημα. Το θέμα της Αγίας Σοφίας υπάρχει εδώ και 7-8 χρόνια. Ο Ερντογάν έχει βάλει σε εφαρμογή ένα σχέδιο μετατροπής κάποιων μνημείων από την μουσειακή τους διάσταση να μετατραπούν ξανά σε θρησκευτικά – ισλαμικά. Η Αγία Σοφία αποτελεί την κορωνίδα του σχεδίου, στην προσπάθειά του να ολοκληρώσει την επανισλαμοποίηση του εσωτερικού της Τουρκίας», ανέφερε ο κ. Βενέτης.
«Είναι καταρχήν μήνυμα προς το εσωτερικό της Τουρκίας, προς τους αντιπάλους τους και τους υποστηρικτές του. Ένα πανισλαμικό μήνυμα, καθώς η Αγία Σοφία έγινε το σημείο αναφοράς της επέκτασης του Ισλάμ στην Ευρώπη. Η Τουρκία έχει μπει σε ένα μονοπάτι χωρίς επιστροφή προς την επανισλαμοποίηση. Η Ελλάδα αποτελεί μέρος της παράδοσης της Αγίας Σοφίας, ωστόσο το ζήτημα δεν είναι ελληνοτουρκικό διμερές, είναι ένα κυρίως ορθόδοξο ζήτημα. Αγγίζει τους Ρώσους επίσης», πρόσθεσε ο ίδιος.
«Το θέμα της Αγίας Σοφίας ήταν πάντοτε ένα από τα θέμα που έπρεπε να λάβουμε υπόψιν. Από την αρχή ο Ερντογάν φανταζόταν τον εαυτό του σαν ένα είδος αντί-Κεμάλ. Ο Ερντογάν απευθύνεται στην κοινότητα του Ισλάμ. Δεν πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε στο πλαίσιο ενός πολέμου πολιτισμών, γιατί αυτό ακριβώς θέλει. Ακριβώς επειδή το είχαμε υπόψιν επί της διακυβέρνησής μας το ενδεχόμενο αυτό, για αυτό το έθεσε ο Αλέξης Τσίπρας στο πλαίσιο της επίσκεψης Ερντογάν το 2017. Θεωρώ εντελώς αδικαιολόγητο τον αιφνιδιασμό της κυβέρνησης», είπε από την πλευρά του ο κ. Κατρούγκαλος.
«Ο Ερντογάν είναι πολύ καλός τακτικιστής. Σε ό,τι έχει να κάνει με την Τουρκία το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς. Η πάγια κριτική που ασκούμε στην κυβέρνηση είναι ότι έχει εγκαταλείψει την πρωτοβουλία των κινήσεων στην Τουρκία. Θα έπρεπε να έχουμε μία ενεργητική διπλωματία», συνέχισε ο ίδιος.
Σε ό,τι αφορά στη στάση της Ευρώπης στο θέμα, ο κ. Κατρούγκαλος επεσήμανε ότι «Οι ισχυρές χώρες της Ευρώπης έχουν πρόβλημα με τις κυρώσεις γιατί έχουν σημαντικές οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία. Πρέπει να δείξουμε στους Ευρωπαίους ότι είναι προς το συμφέρον τους να υπάρχει μια Τουρκία προβλέψιμη που να βασίζεται στο διεθνές δίκαιο στις εξωτερικές της σχέσεις, γιατί αλλιώς ούτε business μπορείς να κάνεις. Είναι δύσκολο αλλά το πέτυχε ο Αλέξης Τσίπρας. Οι κυρώσεις πρέπει να είναι κυρίως προληπτικού χαρακτήρα».
«Ο Ερντογάν μετράει πολύ τα οικονομικά. Η κυριαρχία του βασίζεται στην οικονομική άνοδο της Τουρκίας. Τα τελευταία δύο χρόνια η Τουρκία μπήκε σε ύφεση και για αυτό βλέπουμε πτώση της δημοτικότητάς του. Από την Ευρώπη εξαρτάται οικονομικά, αν και είχε κάποια περιθώρια ελιγμών. Η Ευρώπη έχει τεράστιες δυνατότητες πίεσης. Βεβαίως μπορεί η Ευρώπη να επιβάλει κυρώσεις, ξεκινώντας από το πάγωμα της τελωνειακής ένωσης», σημείωσε από την πλευρά του ο κ. Καιρίδης.
«Η Ελλάδα είναι η χώρα του διαλόγου και τη συνεννόησης. Αυτό είναι ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί. Ο Ερντογάν επιχειρεί να μας παρουσιάσει ως τους κακούς της ιστορίας και εκείνον το θύμα. Είναι δύσκολο να πείσει. Εμείς δεν έχουμε να φοβηθούμε το διάλογο. Όλα τα επιχειρήματα είναι με το μέρος μας. Τον Ερντογάν από τη μία τον καταγγέλλουμε και με αποφασιστικότητα θα προχωρήσουμε σε πράγματα που θα τον πονέσουν, και από την άλλη κρατάμε την πόρτα του διαλόγου πάντα ανοιχτή», πρόσθεσε ο ίδιος.
«Η ΕΕ δεν έχει κοινή εξωτερική πολιτική. Τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων είναι αντικρουόμενα. Παράλληλα, το πολιτιστικό υπόστρωμα της Ευρώπης είναι ετερογενές. Η ευρωπαϊκή στάση καθορίζεται από την πολιτιστική της ταυτότητα και σε αυτό το πλαίσιο η Αγία Σοφία δεν έχει καμία σημασία ως πολιτιστικό θρησκευτικό μνημείο, γιατί ταυτίζεται με τον ορθόδοξο χριστιανισμό», τόνισε σχετικά ο κ. Βενέτης.
«Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ Ισλάμ και εθνικισμού. Ο Ερντογάν είναι ένας ισλαμιστής Τούρκος πολιτικός, έχει μία απέχθεια ουσιαστικά προς τον εθνικισμό, τον οποίο όμως χρησιμοποιεί», συνέχισε ο ίδιος.
«Έχουμε αφήσει το χρόνο διακυβέρνησης της ΝΔ ένα κενό ελληνικής διπλωματίας που το έχει αξιοποιήσει η Τουρκία. Η κυβέρνηση έπρεπε να είχε κάνει αυτό που κάνει τώρα. Να ζητήσει συγκεκριμένες κυρώσεις προληπτικά εάν η Τουρκία προχωρήσει στις επόμενες κινήσεις της. Η γερμανική προεδρία αφήνει ένα παράθυρο να αξιοποιήσουμε το στοιχείο των οικονομικών σχέσεων ανάμεσα στην Τουρκία και σε χώρες της Ευρώπης, ώστε να της δείξουμε ότι αν προχωρήσει σε κινήσεις – αντίδραση στο διεθνές δίκαιο θα πληρώσει, ενώ έχει να κερδίσει εάν έρθει στο τραπέζι του διαλόγου. Τελικός στόχος θα πρέπει πάντα να είναι η Τουρκία να συζητά με τους όρους του διεθνούς δικαίου» τόνισε ο κ. Κατρούγκαλος.
«Ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει σημαία του κυρώσεις που ήταν εξαιρετικά ελαφρές και πάρθηκαν πέρυσι με πρωτοβουλία της Κύπρου. Εγώ δεν συμφωνώ ότι η Αγία Σοφία δεν πονάει παγκοσμίως. Νομίζω ότι η εικόνα της Τουρκίας έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Να μην υποτιμάμε το χριστιανικό υπόβαθρο της Ευρώπης. Αφορά κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο η διαθρησκευτική συνύπαρξη και αυτήν έρχεται να πυρπολήσει ο Ερντογάν. Έχουμε να κάνουμε με έναν Χομεϊνί, αυτό πρέπει να είναι το μήνυμα προς τη Δύση», ανέφερε κλείνοντας ο κ. Καιρίδης.
