Ήταν ο άνθρωπος που έβαλε τέλος στον Ψυχρό πόλεμο, σταμάτησε την κούρσα των εξοπλισμών και προσπάθησε να ανοίξει τη Σοβιετική Ένωση προς τον υπόλοιπο κόσμο.
Ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανέλαβε την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης το 1985 σε ηλικία 54 ετών αντίθετα με τους υπερήλικες προκατόχους του. Οι συνηθισμένοι στους απρόσιτους ηγέτες που έβλεπαν μόνο στις επίσημες εξέδρες κοντά στο Κρεμλίνο Σοβιετικοί είδαν έναν νέο ηγέτη που συνομιλούσε μαζί τους, χαμογελούσε και είχε πάντα δίπλα του τη σύζυγό του Ραΐσα.
Την πολιτική του παρακαταθήκη σημάδεψε η περεστρόϊκα, οι μεταρρυθμίσεις που ο Γκορμπατσόφ ξεκίνησε με στόχο τον εκσυγχρονισμό της σοβιετικής κοινωνίας. Κατάργησε την λογοκρισία, κήρυξε την γκλάσνοστ και επέτρεψε την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: «Χρειαζόμαστε περισσότερες επιχειρήσεις, περισσότερη δημοκρατίας, περισσότερη οργάνωση και πειθαρχία. Τότε μόνο θα μπορέσουμε να θέσουμε την περεστρόικα σε πλήρη ταχύτητα και να δώσουμε νέα ώθηση στην ανάπτυξη του σοσιαλισμού».
Ο Γκορμπατσόφ γοήτευε τους ξένους ηγέτες όμως στη χώρα του τον αρχικό ενθουσιασμό διαδέχθηκαν η οικονομική κρίση και οι διεθνοτικές συγκρούσεις.
Τον Αύγουστο του 1991 οι αντίπαλοι του προσπάθησαν να καταλάβουν την εξουσία με πραξικόπημα. Ήταν αποτυχημένο όμως σύντομα η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε και ο Γκορμπατσόφ παραιτήθηκε.
Στη συνέχεια αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική όμως δεν έπαψε να ανησυχεί για την ταραγμένη τη δεκαετία του 1990 Ρωσία, όπως δήλωσε στην κάμερα του MEGA.
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο MEGA στις 3/12/1994
Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: «Χρειαζόμαστε μόνο ένα πράγμα. Όχι να στοιχηματίζουμε αν θα μας σώσει κάποια δικτατορία, απολυταρχία, κάποιος Πινοσέτ. Τίποτε από όλα αυτά δεν θα συμβεί. Πρέπει να διασώσουμε τη δημοκρατία στη Ρωσία».
Η συμμετοχή του σε διαφήμιση πίτσας προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Ο ίδιος έχει πει ότι λόγω του πληθωρισμού η σύνταξη του δεν ξεπερνούσε τα πέντε δολάρια.
«Εγώ και η οικογένεια μου ζούμε χάρη στις διαλέξεις που δίνω στο εξωτερικό», είχε αναφέρει ο Γκορμπατσόφ
Πολλοί τον κατηγορούν μέχρι σήμερα για την πτώση της τότε υπερδύναμης. Στο τελευταίο ντοκιμαντέρ για τη ζωή του ο Γκορμπατσόφ υπεραμύνθηκε των αποφάσεων του.
«Δεν μπορώ να συμφωνήσω με την τη θεωρία ότι η Σοβιετική Ένωση έπεσε θύμα της δημοκρατίας. Έδωσα μάχη μέχρι τέλους για τη διατήρηση της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτή ήταν η θέση μου» είχε δηλώσει ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Το Κρεμλίνο αποχαιρέτησε τον Γκορμπατσόφ με κριτική.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πέσκοφ σχολίασε : «Αυτός ο ρομαντισμός δεν ήταν δικαιολογημένος. Δεν υπήρξε ρομαντική περίοδος ή «αιώνας του μέλιτος». Η αιμοσταγία των αντιπάλων μας είναι εμφανής».
Τα συλλυπητήρια του εξέφρασαν μεταξύ άλλων οι πρόεδροι των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ελλάδας. «Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ μεταμόρφωσε τη ζωή μου συθέμελα. Δεν θα τον ξεχάσω ποτέ», δήλωσε η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανάρτησε φωτογραφία του με τον τελευταίο Σοβιετικό ηγέτη.
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, έφυγε από τη ζωή σε μία χώρα και μια ήπειρο πολύ διαφορετικές από αυτές της δικής του εποχής. Προσπάθησε να αλλάξει ένα σύστημα που είχε ξεπεράσει τα όριά του, διαλυόμενο από τις αδυναμίες του.
Η κηδεία του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ θα γίνει το Σάββατο. Μέχρι στιγμής δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν θα είναι δημοσία δαπάνη.