Στο φόντο της εντεινόμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας, η δημοσκόπηση της Metron Analysis για το Mega αποτυπώνει πώς διαμορφώνονται οι πολιτικοί συσχετισμοί.
Την ώρα που η κοινωνία παραμένει εξαιρετικά δυσαρεστημένη και απαισιόδοξη για το μέλλον, με την ακρίβεια να είναι το πρόβλημα που κυριαρχεί στη σκέψη των πολιτών, το πολιτικό τοπίο δείχνει ότι συνεχίζεται η φθορά της Νέας Δημοκρατίας, ενώ η συνεχιζόμενη κρίση του ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζεται σε δημοσκοπική καταβαράθρωση αλλά και σε σημαντική ενίσχυση του ΠΑΣΟΚ που κατά τη δημοσκόπηση της Metron Analysis για το Mega πλησιάζει το 20%, με τον Νίκο Ανδρουλάκη να συγκεντρώνει τις περισσότερες θετικές εντυπώσεις αλλά παρ’ όλα αυτά να μην καταγράφεται ενισχυμένος στην ερώτηση για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό.
Όλα αυτά σε ένα φόντο όπου το 50% της κοινωνίας, δηλαδή, αγρότες, εργάτες, μικρομεσαίοι και σημαντικό μέρος της μεσαίας τάξης αισθάνονται ότι είναι «εκτός των τειχών», στοιχείο που δείχνει μια αδυναμία των σημερινών πολιτικών να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη για το αύριο σε σημαντικό μέρος της κοινωνίας.
Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα της δημοσκόπησης της Metron Analysis που παρουσιάστηκε στο βραδινό δελτίο του Mega την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου.
Τα πράγματα εξακολουθούν να πηγαίνουν προς τη λάθος μεριά – μεγάλη η αγωνία για την ακρίβεια
Το πρώτο σημαντικό εύρημα της δημοσκόπησης είναι οτι οι πολίτες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση. Για την ακρίβεια, αυτό πιστεύει το 68% των ερωτηθέντων σε αντιδιαστολή από το μόλις 25% που υποστηρίζει ότι πηγαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ως προς το ποια προβλήματα ιεραρχούν οι πολίτες, εδώ η ακρίβεια εξακολουθεί να βρίσκεται στην πρώτη θέση με 38% με την οικονομία είναι στη δεύτερη θέση με 24%, κάνοντας σαφές ότι αυτό που κυρίως τους απασχολεί είναι αυτό που έχει πολλές περιγραφεί ως η συνθήκη όπου «οι αριθμοί ευημερούν και οι άνθρωποι δυστυχούν».
Δεν είναι τυχαίο, επομένως, ότι ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης, δηλαδή ο μέσος όρος του ισοζυγίου της αξιολόγησης της σημερινής οικονομικής κατάστασης της χώρας (θετικά – αρνητικά) και του ισοζυγίου της πρόβλεψης για την οικονομία (θα καλυτερέψει – θα χειροτερέψει) παραμένει σε ιδιαίτερα αρνητικά επίπεδα: -51%.
Αποδοκιμασία της κυβέρνησης, της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του πρωθυπουργού
Όλα αυτά αποτυπώνονται και σε μια αποδοκιμασία της κυβέρνησης που έχει 67% αρνητικές γνώμες και μόλις 27% θετικές (ελαφρά αυξημένες σε σχέση με τον Σεπτέμβριο), στοιχείο που παραπέμπει ότι ουσιαστικά η θετική απήχησή της είναι στον ίδιο τον πυρήνα των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας.
Από την άλλη μεριά, η κρίση και οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν οδηγήσει σε ένα συντριπτικό αίσθημα αποδοκιμασίας για την αξιωματική αντιπολίτευση με τις θετικές αξιολογήσεις να φτάνουν μόνο το 4% και τις αρνητικές να εκτινάσσονται στο 92%.
Η δυσαρέσκεια για την κυβερνητική πολιτική αγγίζει και τον ίδιο τον πρωθυπουργό που συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά αρνητικών αξιολογήσεων. Συγκεκριμένα, μόνο τ0 31 % έχει θετική γνώμη για τον πρωθυπουργό, ενώ οι αρνητικές γνώμες αγγίζουν το 65%.
Ανησυχία για τα ελληνοτουρκικά
Πάντως, πέρα από την οικονομία μια άλλη παράμετρος που δείχνει να απασχολεί ιδιαίτερα τους πολίτες είναι αυτή των ελληνοτουρκικών σχέσεων, καθώς το 56% εκτιμά θα χειροτερέψουν ενώ μόλις το 31% εκτιμά ότι θα βελτιωθούν. Η διάχυτη αυτή εκτίμηση έρχεται σε σύγκρουση με την επιμονή της κυβέρνησης σε μια ρητορική χαμηλών τόνων σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά και μπορεί να εξηγήσει και γιατί εντός και εκτός Νέας Δημοκρατίας πυκνώνουν οι φωνές, όπως π.χ. του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά που επιμένουν σε μια αλλαγή πορείας.
Ο «Κανένας» παραμένει ο καταλληλότερος πρωθυπουργός
Η δημοσκόπηση της Metron Analysis εξετάζει δύο διαφορετικές παραμέτρους. Η μία είναι η γενική δημοτικότητα των πολιτικών αρχηγών, που αποτυπώνει εάν φαντάζουν συμπαθείς ή όχι στα μάτια της κοινωνίας. Η δεύτερη αφορά την καταλληλότητά τους για τη θέση του πρωθυπουργού και όπου δεν καταγράφεται τόσο το εάν είναι συμπαθείς ή όχι, όσο το εάν θεωρούν οι πολίτες ότι έχουν την ικανότητα να κυβερνήσουν τη χώρα.
Έτσι λοιπόν ως προς τη δημοτικότητα, δηλαδή τις θετικές γνώμες, αυτή τη στιγμή πιο δημοφιλής πολιτικός είναι ο Νίκος Ανδρουλάκης, αφού συγκεντρώνει 41%, πράγμα που σημαίνει ότι η όλη διαδικασία εκλογής προέδρου στο ΠΑΣΟΚ του επέτρεψε να επικοινωνήσει περισσότερο με την ευρύτερη κοινή γνώμη. Ακολουθεί ο ούτως ή άλλως ψηλά στη δημοτικότητα Δημήτρης Κουτσούμπας με 38%, η Ζωή Κωνσταντοπούλου σε 37%, ενώ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι στην τέταρτη θέση με 36%.
Όταν, όμως, ερχόμαστε στην ερώτηση για τον επόμενο πρωθυπουργό, δηλαδή, την ερώτηση που αποτιμά τη δυνατότητα και ικανότητα διακυβέρνησης, τότε τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο «Κανένας» αναδεικνύεται στον πρωθυπουργό που συγκεντρώνει τις περισσότερες προτιμήσεις με 37%, ενώ με διαφορά ακολουθεί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με 29%. Αντιθέτως, οι άλλοι πολιτικοί δεν κρίνονται ακόμη «πρωθυπουργήσιμοι». Ο Νίκος Ανδρουλάκης μοιράζεται τη δεύτερη θέση με τον Κυριάκο Βελόπουλο και 6%, με τον Δημήτρη Κουτσούμπα και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου να βρίσκονται στο 4% και τον Δημήτρη Κουτσούμπα στο 3%.
Πώς διαμορφώνονται οι κομματικοί συσχετισμοί
Όπως σε όλες τις έρευνες της Metron Analysis υπάρχει μια μέτρηση των ορίων εκλογικής επιρροής κάθε κόμματος. Αυτό που καταγράφεται εδώ είναι η δυνητική επιρροή κάθε κόμματος, με βάση το πώς απαντούν οι ψηφοφόροι στο ερώτημα εάν θα μπορούσαν να το ψηφίσουν ή εάν δεν υπάρχει καμία περίπτωση να το ψηφίσουν. Εδώ ως το κόμμα με τη μεγαλύτερη δυνητική απήχηση αναδεικνύεται το ΠΑΣΟΚ με όριο επιρροής 50%, ακολουθεί η ΝΔ με 40% και το ΚΚΕ στην τρίτη θέση με 39%.
Ως προς αυτό το στοιχείο, έχουμε μια ανοδική πορεία του ΠΑΣΟΚ τους τελευταίους μήνες και μια αντίστοιχη καθοδική και της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ.
Σε αυτή τη βάση μπορούμε να δούμε πώς διαμορφώνεται η πρόθεση ψήφου των πολιτών με βάση αυτή την έρευνα.
Η Νέα Δημοκρατία παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, πράγμα που δείχνει ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν αποτύπωση ενός πιο μόνιμου σημείου καμπής. Έχει στην πρόθεση ψήφου 22,5%, ποσοστό χαμηλό για κόμμα στη διακυβέρνηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να υποχωρεί και βρίσκεται μόλις στο 6,8%. Αντιθέτως, το ΠΑΣΟΚ κάνει ένα κρίσιμο – δημοσκοπικό – άλμα αφού από 11,6% τον Σεπτέμβριο τώρα ανεβαίνει στο 15,3%, δηλαδή αναδεικνύεται στη δημοσκοπική αξιωματική αντιπολίτευση με την εσωκομματική διαδικασία να λειτουργεί ως παράγοντας συσπείρωσης. Το ΚΚΕ υποχωρεί ελαφρά στο 6,9%, η Ελληνική Λύση υποχωρεί στο 7%, η Πλεύση Ελευθερίας έχει μικρή άνοδο στο 4,1%, η Φωνή της Λογικής υποχωρεί στο 3,5%, ενώ η Νέα Αριστερά ξεπερνά το 3% αποτυπώνοντας μια σχετικά ανοδική δυναμική. Αντιθέτως η Νίκη υποχωρεί στο 1,9%.
Ως προς τις μετακινήσεις βλέπουμε τη Νέα Δημοκρατία να έχει τις μεγαλύτερες απώλειες προς το ΠΑΣΟΚ και στη συνέχεια προς την Ελληνική Λύση, τον ΣΥΡΙΖΑ επίσης να έχει σημαντικές απώλειες προς το ΠΑΣΟΚ, αλλά και την Πλεύση Ελευθερία, το ΚΚΕ, και το ΜέΡΑ25. Όσο για το ΠΑΣΟΚ έχει μικρές απώλειες προς τη ΝΔ και τη Φωνή Λογικής.
Ενδιαφέρον έχει πώς κατανέμεται η πρόθεση ψήφου στην κλίμακα Αριστερά-Δεξιά. Ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί ισχυρή παρουσία σχετικά μόνο στην κατηγορία όσων δηλώνουν αριστεροί, το ΠΑΣΟΚ έχει την ισχυρότερη απήχησή του σε όσους αυτοτοποθετούνται στην Κεντροαριστερά, έχει όμως και προβάδισμα απέναντι στη ΝΔ σε όσους επιλέγουν το Κέντρο. Από τη μια μεριά της η ΝΔ έχει το υψηλότερο ποσοστό στους Κεντροδεξιούς, ενώ σε όσους δηλώνουν «Δεξιοί» η επιρροή υποχωρεί, κάτι που εξηγεί τη διατήρηση υψηλών ποσοστών για τους ακροδεξιούς σχηματισμούς.
Ποια εκτίμηση ψήφου κάνει η Metron Analysis
Ως προς την εκτίμηση ψήφου που κάνει η Metron Analysis, η Νέα Δημοκρατία καταγράφει υποχώρηση σε σχέση με τον Σεπτέμβριο και άρα θα έπαιρνε κάτω από 30% και θα ήταν μακριά από την αυτοδυναμία, το ΠΑΣΟΚ θα πλησίαζε το 20% με 19,8% και ο ΣΥΡΙΖΑ θα υποχωρούσε στο 8,7% και την πέμπτη θέση. Στην τρίτη θέση είναι η Ελληνική Λύση με 9% με το ΚΚΕ πολύ κοντά στο 8,9%, η Νίκη φαίνεται να πέφτει κάτω από τα όρια της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης, η Πλεύση Ελευθερίας στην έκτη θέση με 5,3%, η Φωνή Λογικής θα ακολουθούσε με 4,5% και από ό,τι φαίνεται η Νέα Αριστερά εμφανίζει μια ανοδική δυναμική που δείχνει προοπτική κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης.
Αναζήτηση αντιπολίτευσης
Όλα αυτά δείχνουν ένα συσχετισμό που παραμένει ακόμη ρευστός.
Είναι σαφές ότι η ΝΔ έχει χάσει εκείνου του είδους την πολιτική κυριαρχία που κατέγραψε το 2019 και το 2023. Παραμένει ο πιο συμπαγής χώρος, κυρίως γιατί πατάει πάνω στην επίσης συμπαγή και ισχυρή μειοψηφία που θεωρεί ότι ευνοείται από την τρέχουσα οικονομική και συγκυρία, ωστόσο περιβάλλεται από μια σαφώς πλειοψηφική δυσαρέσκεια που αναζητά αντιπολιτευτική έκφραση.
Ωστόσο, ακόμη δεν έχει διαμορφωθεί ο αντιπολιτευτικός πόλος. Η αντιφατική καταγραφή ταυτόχρονα ανόδου της απήχησης του ΠΑΣΟΚ, υψηλής δημοφιλίας του Νίκου Ανδρουλάκη και χαμηλής εκτίμησης για τη δυνατότητα να είναι ο «καταλληλότερος πρωθυπουργός» αυτή ακριβώς τη μεταβατική συνθήκη αποτυπώνει. Το ίδιο και η κατανομή της αντιπολιτευτικής ψήφους ανάμεσα σε διαφορετικούς σχηματισμούς και με ανοιχτό ερώτημα τελικά που θα πάνε οι ψηφοφόροι ενός ΣΥΡΙΖΑ που δείχνει να μην μπορεί να αντιστρέψει μια καθοδική πορεία.
Σε κάθε περίπτωση η σαφής προτεραιοποίηση της ακρίβειας και της οικονομίας ως των κύριων προβλημάτων δείχνει ότι πολλά θα κριθούν από το εάν θα υπάρξει από κάποια πλευρά ένα αξιόπιστο σχέδιο που να μπορεί να προσφέρει διέξοδο από τη σημερινή κρίση κόστους ζωής, δηλαδή ένα εναλλακτικό παραγωγικό υπόδειγμα που να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες όλων εκείνων που αισθάνονται ότι πληρώνουν το κόστος χωρίς να απολαμβάνουν το όφελος.
Ίσως μια ένδειξη να δίνει ένα ακόμη ερώτημα που έθεσε η δημοσκόπηση της έρευνας της Metron Analysis. Αυτό αφορούσε το εάν οι πολίτες νιώθουν εντός ή εκτός των τειχών, δηλαδή εάν έχουν ένα αίσθημα προστασίας και ασφάλειας. Εδώ τα αποτελέσματα είναι σαφή. Ένα εντυπωσιακό 50% αισθάνεται ότι είναι έξω από το κάστρο. Πράγμα που σημαίνει ότι ένας στους δύο αισθάνεται ότι είναι με την ευρύτερη έννοια σε μια επισφαλή θέση.
Και ποιοι είναι αυτοί ανά υποκειμενική ένταξη; Οι αγρότες, οι εργάτες και το μεγαλύτερο μέρος των μικρομεσαίων, και ένα 41% και της μεσαίας τάξης. Με τις αναζητήσεις αυτών των ανθρώπων καλείται να συναντηθεί η οποιαδήποτε προσπάθεια ανασύνθεσης μιας σοβαρής αντιπολιτευτικής πρότασης.
Η ταυτότητα της έρευνας
